Solitaire bomen

© inventaris Onroerend Erfgoed

Solitaire bomen krijgen altijd mijn volle aandacht. Hoe eenzaam ze er ook lijken bij te staan, ze stralen zelfzekerheid, kracht en wijsheid uit. Dat laatste heeft zonder twijfel te maken met hun ouderdom. En de vaak verborgen reden waarom ze er nog staan. Ze kregen decennia lang, sommige zelfs eeuwen, de volle ruimte om te groeien. Hoeveel bomen een bos ook telt, weinigen krijgen er de plaats die een boom ten volle kan invullen. Takken die op zichzelf de dikte van een stam hebben, inkervingen die verraden wie langs kwam en voor wie de plek een betekenis had. Onvertelde verhalen van al wat zich onder of in de buurt van de boom afspeelde. De reden waarom de boom geplant én dus gespaard bleef.

De Witse boom

Solitaire bomen zijn voor velen een merkplek. Ze krijgen ook vaak een naam. De meest bekende solitaire boom in het Pajottenland is de Witseboom, te zien in de begingeneriek van de bekende tv-reeks die tussen 2004 en 2012 door vrt werd uitgezonden . Deze zomerlinde vind je in de Puttenberg in Vlezenbeek (deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw). Hij wordt sinds 2010 beschermd als monument omwille van zijn artistieke, sociaal-culturele, historische en volkskundige waarde.

Maar solitaire bomen hebben ook een ecologische waarde. Ze zijn de uitkijktoren voor roofvogels die vanuit de hoge kruin hun prooi beloeren. Solitaire bomen zijn ook veilige voedselrijke rust- en broedplekken voor heel wat andere diersoorten. Het oude inheemse hout zorgt tegelijk voor een uniek microklimaat voor onder andere korstmossen.

Stapstenen in het landschap

Samen met heggen en hagen vormen solitaire bomen in de open ruimte stapstenen. Ze zijn de broodnodige stopplaatsen wanneer dieren zich verplaatsen tussen natuurgebieden.

Wie door het Pajottenland trekt, komt heel wat solitaire bomen tegen. Ze typeren het landschap en zijn zo deel van de Pajotse identiteit. Je vindt ze in weiden, tussen akkers en velden, in de buurt van landbouwgebouwen, op de binnenkoer van oude vierkantshoeves, op dorpspleinen en kerkhoven. Zo ook in de tuin van het kasteel van Gaasbeek (deelgemeente van Lennik) en in het kasteeldomein Groenenberg (Vlezenbeek, deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw) waar ze majestueus de geschiedenis kracht bij zetten.