Brabants trekpaard verzoent kracht en elegantie

Wil je kennis maken met het Brabants trekpaard, ook wel Brabander of Belgisch trekpaard genoemd, dan begin je in Vollezele. Hier ligt de bakermat van dit wereldberoemde en wereldgeroemde paardenras. Het Brabants trekpaard is gekend omwille van zijn kracht, zijn zachte karakter en zijn elegantie.

werkpaard

Die eigenschappen waren belangrijk toen het dier nog gefokt werd om economische redenen. Vóór het tijdperk van vrachtwagens en gemotoriseerde machines werd het Brabants trekpaard ingezet om mensen en goederen te vervoeren. Ze trokken karren, (post)koetsen, schepen en later ook de paardentram. Ze werden ingezet in havens, in de land- en bosbouw en in de mijnbouw waar ze zowel ondergronds als bovengronds de kolenwagens verplaatsten. Doorheen de geschiedenis werd het paard ook ingezet bij oorlogsvoering.

Internationale faam

Vollezele en omstreken kende wereldfaam omwille van de Belgische trekpaarden die er gefokt werden. De hengst Orange ligt aan de basis van meerdere generaties toppaarden. Zijn zoon Brillant was een echt prijsbeest. De ‘Sociëteit van het Belgisch Trekpaard’, eenvoudig weg ‘het stamboek van het Belgisch trekpaard’ brengt sinds 1886 de nakomelingen in kaart. Meermaals wonnen ze internationale wedstrijden.

De dieren uit de Pajotse fokkerijen stonden dus garant voor kwaliteit. Daarom waren en zijn ze nog altijd zeer gegeerd in het buitenland. Zo exporteerde België in 1910 meer dan 35.000 dieren naar het (verre) buitenland zoals de Verenigde Staten, Canada, Rusland, Zweden, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland en Italië.

Van werkpaard naar toeristische trekpleister

De faam is gebleven, maar het paardenras verloor zijn economische waarde met de opkomst van de landbouwmechanisatie en de introductie van gemotoriseerde vervoersmiddelen (vrachtwagen, trein, schepen, …). Waar België in 1950 nog 200.000 trekpaarden telde, daalde dit aantal tot 6.000 in 1980.

Gelukkig hebben enkele fokkers zich op het ras toegelegd waardoor er in 2004 terug 12.000 Brabantse trekpaarden rondliepen in België. Nog altijd blijft het Belgisch trekpaard verbonden met het Pajottenland. Na een bezoek aan het Museum van het Belgische Trekpaard kan je de 7 km lange Brillantwandeling maken. Die loopt langs weiden waar je de grazende trekpaarden kan bewonderen. Je passeert ook langs stoeterij Haras de Vollezele waar het allemaal begon.

Ook op de weiden van het kasteel van Steenhout en het provinciedomein van Huizingen vind je de paarden terug. Tenzij ze op het domein aan het werk zijn want daar worden ze ingezet voor afvoeren van snoeihout en afval, het transport van materialen of het wegslepen van omgewaaide of omgekapte bomen.

Erkend als immaterieel Vlaams erfgoed

Hoewel het Brabants trekpaard in 2018 erkend is als immaterieel Vlaams erfgoed zien we het dier hier en daar terug ingezet worden tijdens economische activiteiten. In 2018 experimenteerde Schaarbeek met het ophalen van huisvuil door paard en kar echter zonder veel succes. Maar trekpaarden vind je tegenwoordig zeker terug in de bosbouw. De dieren slepen, zonder de bodemstructuur te beschadigen, zware boomstammen uit de bossen. Hier en daar zie je ook, deels om dezelfde reden, deels omdat landbouwmachines duur zijn, terug een Brabander aan het werk op de akkers van kleinere landbouwbedrijven. En de dieren worden ook ingezet bij duurzaam groenonderhoud. Men maakt hier letterlijk gebruik van de paardenkracht.

Ook de garnaalvissers in Oostduinkerke halen hun trekpaarden nog geregeld van stal. Dit zorgt voor folklore en nostalgie.

Ontdek het zelf

Zin om kennis te maken met de streek en haar trekpaarden? Toerisme Vlaams-Brabant helpt je hier graag op weg. Ook wie dit te paard wil doen vindt een plaats om samen met zijn paard, te overnachten in paardvriendelijke logies.

Het Museum van het Belgisch Trekpaard ligt op het Oudstrijdersplein 4, 1570 in Vollezele. Je wordt er ontvangen in 4 talen wat de internationale faam van het Belgisch trekpaard onderlijnt. Het museum ging open in 2000 en werd gerestyled in 2012. Het zet 140 jaar geschiedenis van het Belgisch trekpaard in de kijker. Grondlegger van het museum is Philippe Dixhoorn, huidig voorzitter is zijn dochter Hilde, beiden nazaten van ‘Stallen van Dixhoorn’, een bekende fokkerij uit de streek, ooit eigenaar van de hoger genoemde hengst Brillant.